Hoe kon het zover komen?

Een keerpunt dient zich aan

Vanuit een gevoeligheid voor sociale onrechtvaardigheid die kenmerkend is voor onze tijd en tot stand kwam vanuit burgerrechten bewegingen, zoals homo- en vrouwenbewegingen kon dit gebeuren. Dankzij hen kunnen we nu spreken over gelijke rechten tussen mannen en vrouwen, en gelijkheid voor homo’s. Maar men is verder op zoek gegaan naar andere bronnen van structurele onrechtvaardigheid, die er misschien helemaal niet waren. Zo werd transgenderisme geallieerd aan LGB bewegingen, en ontstond het transactivisme. Niet langer mocht iemands zelfverklarende identiteit, als man of vrouw, onafhankelijkheid van het biologische geslacht in twijfel worden getrokken. Kritische vragen werden al vlug afgedaan als transfobie. Scholen, zorgcentra en de reguliere media begonnen vanuit hun sociale bewogenheid dit activisme te ondersteunen.

Inmiddels zien we een toeloop van jonge mensen, vooral meisjes naar genderklinieken. Hun genderdysforie lijkt het nieuwe anorexia te zijn, op zoek naar een uitweg tot acceptatie. Sociale media speelt hierin een belangrijke rol, influencers openen een trans wereld waarin ze thuis komen. Maar ook het huidige klimaat, waarin transgenderisme als een normaliteit wordt opgedrongen, en de laagdrempeligheid van gendercentra, die deze mensen verder bevestigen op de ingeslagen weg, hebben een niet te verwaarlozen invloed.

De gevolgen blijven niet uit. De blinde vlek van dit identiteitsdenken wordt stilaan duidelijk. Detransitioners, de slachtoffers van de genderideologie kunnen niet langer ontkend worden, en beginnen zich te groeperen. Naast de medische gevolgen, zijn ze gestigmatiseerd en moeten hun leven opnieuw zien op te bouwen. De gebroken gezinnen, ouders die het levensverhaal van hun kind beter kennen dan wie ook, worden niet gehoord. Zij weten dat hun kind niet trans is, maar hun mening doet er niet toe.

Maar er is hoop, overal in de hele Westerse wereld zien we mensen opstaan die niet langer zwijgen. Nieuwe organisaties worden opgericht, en ondersteunen elkaar. Ethische therapeuten trekken aan de alarmbel. Nieuwe studies weerleggen de effectiviteit van invasieve positieve zorg, en pleiten voor psychotherapie. De landen die de meest liberale houding bepleitten voor transgenderzorg, manen nu aan tot voorzichtigheid, en passen schoorvoetend hun beleid aan.

Finland
Finland nam als eerste land afstand van de WPATH (World Professional Association for Transgender Health) richtlijnen (Standards of Care) en meldde dat psychotherapie op de eerste plaats moet komen. Deze verandering vond plaats na een systematische review.
Psychiater dr. Riittakerttu Kaltiala-Heino verrichtte in 2015 baanbrekend onderzoek waaruit bleek dat meer dan 75% van de adolescenten die een geslachtsaanpassende operatie aanvroegen, hulp nodig hadden voor andere psychiatrische problemen dan genderdysforie. Deze bevindingen werden sterk bevestigd in recent gepubliceerde onderzoekspapers (waarvan 89% dergelijke hulp nodig hadden). Als gevolg van deze bevindingen nam Finland in 2020 strikte richtlijnen aan waarbij therapie voorrang kreeg boven hormonen en chirurgie.

Zweden
In het Karolinska ziekenhuis in Zweden werd in mei 2021 een nieuw beleid van kracht dat hormonale behandeling verbiedt voor minderjarigen. Dit omdat de risico-batenverhouding zeer onzeker werd bevonden door o.m. de UK NICE evidence review (National Institute for Health and Care Excellence) en Zweden’s eigen Health and Technology Assessment (SBU) evidence review uitgevoerd in 2019, die een gebrek aan bewijs voor medische behandelingen vond, en een gebrek aan verklaring voor de sterke toename van het aantal adolescenten met genderdysforie in de afgelopen jaren.

Noorwegen
In maart 2023 heeft Noorwegen zich aangesloten bij deze landen die afstand nemen van de WPATH richtlijnen. De Norwegian Healthcare Investigation Board (NHIB/UKOM) heeft puberteitsblokkers, geslachtshormonen en chirurgie voor kinderen en adolescenten geclassifieerd als experimenteel en heeft vastgesteld dat de huidige ‘genderbevestigende richtlijnen’ niet op bewijs zijn gebaseerd en moeten worden herzien.

Denemarken
In augustus 2023 heeft ook Denemarken beslist gendertransities voor jongeren sterk in te perken. Dit heeft het medische tijdschrift Ugeskrift for Læger bevestigd. De meeste jongeren die naar de gecentraliseerde genderkliniek worden verwezen, zullen niet langer een recept krijgen voor puberteitsblokkers, hormonen of operaties, maar zullen therapeutische begeleiding en ondersteuning krijgen.

België
In het Tijdschrift voor Geneeskunde en Gezondheidszorg pleitten P. Vankrunkelsven, K. Casteels en J. De Vleminck voor belangrijke hervormingen in de behandelingsprotocollen voor genderdysforie: Hoe kunnen we de beste zorg geven aan jongeren die te maken hebben met genderincongruentie?

Engeland
Op 10 april 2024 werd het Cass-rapport gepubliceerd, het resultaat van een diepgaand vier jaar durend onderzoek naar de genderzorg voor minderjarigen in het Verenigd Koninkrijk. Het rapport was extreem negatief over de manier waarop de zorg voor kinderen met geslachtsverwarring werd gestuurd door activisme. Naast Engeland besloot ook Schotland om medische ingrepen bij minderjarigen onmiddellijk op te schorten. Het is belangrijk om op te merken dat het Cass-rapport benadrukt dat de problemen niet beperkt zijn tot jongeren onder de 18, maar dat de groep jongvolwassenen tussen 18 en 25 jaar ook te maken heeft met veel van dezelfde problemen.

Duitsland
Op de 128e Duitse Medische Associatie 2024 werd een resolutie aangenomen waarin werd opgeroepen om puberteitsblokkers, geslachtsveranderende hormonen en chirurgie voor genderdysfore jongeren te beperken tot strikt gecontroleerde onderzoeksomgevingen. Een andere resolutie bepaalde dat minderjarigen zich niet zouden mogen “identificeren” als een gekozen geslacht zonder eerst een gespecialiseerde psychiatrische beoordeling te ondergaan.

Frankrijk
Op 28 mei 2024 heeft de Senaat het wetsvoorstel van Jacqueline Eustache-Brinio en een aantal van haar collega’s aangenomen, gericht op het reguleren van de medische praktijken in de zorg voor minderjarigen met genderkwesties. Dit wetsontwerp kwam tot stand op basis van een rapport van een werkgroep van achttien LR-senatoren, dat het gebrek aan bewijs in de gendergeneeskunde aantoont. Bovendien waarschuwen ze dat de seksuele transitie van jongeren het grootste ethische schandaal in de geschiedenis zou kunnen zijn.

Europa
ESCAP (European Society of Child and Adolescent Psychiatry) roept op tot het toepassen van klinische, wetenschappelijke en ethische standaarden in de zorg voor genderdysfore minderjarigen. Op Europees niveau hebben kinder- en jeugdpsychiaters zich verenigd om te benadrukken, in het licht van recente onderzoeksresultaten en ontwikkelingen, dat onnodige experimentele en invasieve behandelingen met onbewezen psychosociale effecten vermeden moeten worden.